De Reclame Code Commissie heeft geoordeeld dat de reclames van MSC Cruises over duurzaam cruisen misleidend zijn, na een klacht van Fossielvrij NL, Reclamejagers en Advocates for the Future. Volgens de RCC misleidt MSC Cruises consumenten door te suggereren dat vloeibaar gas (LNG) een duurzaam alternatief vormt voor bestaande scheepsbrandstoffen. Ook oordeelt de RCC dat MSC Cruises consumenten misleidt door te suggereren dat zij goed op weg is naar net zero in 2050.     

De RCC oordeelt dat 6 van de 7 voorgelegde duurzaamheidsreclames van MSC Cruises, waaronder de wereldwijde campagne “For a greater beauty”, misleidend zijn. Volgens de RCC krijgen consumenten in de reclames een onjuist beeld voorgespiegeld van de duurzaamheidsaspecten van cruisereizen. Het oordeel van de RCC zendt een duidelijk signaal: de fossiele industrie – waaronder de cruisesector – moet stoppen met misleidende PR-strategieën die vloeibaar gas als oplossing voor de klimaatcrisis aandragen.

De RCC oordeelt dat de volgende beweringen – in de bullet points hieronder – misleidend zijn:

Dat je met MSC Cruises op een verantwoorde of groene manier kunt cruisen.

  • “#SaveTheSea”
  • “Cruising the blue in a green way”
  • “Wij stellen milieuverantwoordelijkheid centraal bij alles wat we doen”

Dat MSC Cruises grote stappen zet om in 2050 netto nul te zijn

  • “een verantwoorde manier om naar de toekomst te varen”
  • “ons doel is netto nul uitstoot in 2050”
  • “In 2022 hebben we onze eerste schip op LNG te water gelaten – een belangrijke mijlpaal op deze belangrijke reis”
  • “Hopelijk kunnen we in de niet al te verre toekomst bio- en synthetische LNG gebruiken en onze impact op de reis naar netto nul broeikasgassen verder verminderen”

Dat LNG een schone of de schoonste scheepvaartbrandstof is

  • “Bereikt met de nieuwste energie”
  • “De nieuwe schepen worden gedreven door een van de schoonste scheepsbrandstof: Liquified Natural Gas”

Dat bio-LNG of synthetische LNG in de nabije toekomst een grote rol van betekenis gaan spelen

  • “Hopelijk kunnen we in de niet al te verre toekomst bio- en synthetische LNG gebruiken en onze impact op de reis naar netto nul broeikasgasemissies verder verminderen”

De klacht werd ingediend door de Nederlandse klimaatorganisaties Fossielvrij NL, Reclamejagers en Advocates for the Future, ondersteund door verschillende bezorgde Nederlanders: Bénédicte Ficq (advocaat bij Ficq en Partners), Dolf Jansen (cabaretier, presentator en schrijver), Eke Eijgelaar (onderzoeker duurzaam toerisme en vervoer, BUas), Harald Buijtendijk (hoofddocent & onderzoeker Duurzaam Toerisme, BUas), Lisa Doeland (filosoof en schrijver), Reint Jan Renes (lector Psychologie voor een Duurzame Stad, Hogeschool van Amsterdam) en Sjoerd Groeskamp (oceanograaf, Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee).

Hiske Arts, campaigner bij Fossielvrij NL: “Dit is een enorm belangrijke overwinning in onze strijd tegen greenwashing. Na onze succesvolle rechtszaak tegen de misleidende marketing van KLM, is dit de volgende vervuilende sector die een halt wordt toegeroepen. De RCC oordeelt terecht dat vloeibaar gas er niet voor gaat zorgen dat de cruisesector klimaatdoelen gaat halen. Integendeel, vloeibaar gas is een schijnoplossing die ons alleen maar dieper gaat ingraven in de klimaatcrisis.”

Vloeibaar gas is vaak schadelijker voor het klimaat dan stookolie

De realiteit is dat cruisereizen één van de meest vervuilende manieren van reizen is. Volgens onderzoek is een cruisereis zelfs twee keer zo vervuilend als een vliegreis. Het gebruik van vloeibaar gas als scheepvaartbrandstof verandert hier niets aan. De klimaatimpact van vloeibaar gas is enorm. Tijdens de productie, vervoer en het gebruik zijn er veelvuldig lekkages van methaan, een broeikasgas dat 30-80 keer sterker is dan CO2. Bovendien belemmeren de huidige investeringen in LNG-schepen of bunkerinfrastructuur een verschuiving naar écht duurzame scheepvaartoplossingen. Door de extreme groei van de cruising sector (bijna 300 % groei de afgelopen 20 jaar), zal de absolute uitstoot waarschijnlijk alleen maar toenemen.

Maikel van Wissen, Advocates for the Future: “Wij hebben als maatschappij groot belang bij duidelijkheid over de werkelijke klimaatimpact van de producten die wij kopen en gebruiken. We moeten bedrijven kunnen vertrouwen als zij hierover uitspraken doen. Het oordeel van de RCC is daarom belangrijk. Het maakt duidelijk dat ondernemingen hun verantwoordelijkheid moeten nemen wanneer ze over hun duurzaamheidsinitiatieven communiceren en dat zij het eerlijke verhaal vertellen over de impact van hun activiteiten.”

Begeleidend rapport “LNG (G)een goed idee?”

Voorafgaand aan de RCC-procedure publiceerde Advocates for the Future het rapport “LNG: [G]een goed idee?”, waarin dieper wordt ingegaan op de significante klimaatimpact van vloeibaar gas en de manier waarop de scheepvaart LNG promoot als een klimaatvriendelijke oplossing. Het rapport is onder meer gedeeld met de leden van de Rotterdamse gemeenteraad.

De Rotterdamse haven is de grootste haven van Europa en faciliteert op verschillende manieren de uitbreiding van LNG-infrastructuur. Zo wordt er op dit moment gewerkt aan de uitbreiding van LNG-terminals in de Rotterdamse haven. Daarnaast is de gemeente indirect, via het Havenbedrijf Rotterdam, eigenaar van de Cruise Terminal Rotterdam dat het gebruik van LNG door cruisemaatschappijen promoot.

Naar aanleiding van het onderzoek van Advocates for the Future heeft wethouder Zeegers van Rotterdam bij brief van 5 september 2024 haar zorgen geuit over het gebruik van LNG. Net als de RCC concludeert de wethouder dat ”ook als die weglek [van methaan] kan worden beheerst […] de klimaatbaten van de inzet van LNG in de scheepvaart beperkt [blijven].” Ook volgens de wethouder zijn er “andere maatregelen nodig […] dan de uitrol van LNG.” Welke concrete maatregelen de wethouder voor ogen heeft blijft echter in het midden en een plan om bijvoorbeeld cruiseschepen op termijn in de Rotterdamse haven te verbieden, zoals in Amsterdam, is er niet.

Parallel met KLM’s Fly Responsibly

De MSC-campagne ‘For a Greater Beauty’ lijkt opvallend veel op ‘Fly Responsibly’ van KLM – niet vreemd, want beide zijn ontwikkeld door het reclamebureau Dentsu. De KLM-campagne is onlangs door de Nederlandse rechter misleidend en onrechtmatig bevonden. “Wat vooral schadelijk is aan de reclames van bedrijven als MSC Cruises en KLM, is dat deze de drempel om aan boord te stappen verlaagt”, aldus Maikel van Wissen. “Mensen die vanwege de klimaatimpact twijfelen of ze wel een cruise moeten boeken, worden onterecht gerustgesteld.”

Eric Stam, initiatiefnemer van Reclamejagers : “Greenwashing op deze schaal en intensiteit is enorm schadelijk. Bedrijven zoals MSC Cruises maken zich hier schuldig aan omdat ze weten dat het werkt. Als consument en burger zijn we vatbaar voor de suggestie van grote, vervuilende bedrijven dat er grote stappen worden gezet op weg naar een duurzame toekomst, zodat we in het hier en nu ons gedrag niet hoeven aan te passen. De Reclame Code Commissie heeft hier ondubbelzinnig geoordeeld over een groot aantal misleidende en ongefundeerde claims in reclames van MSC Cruises. Toch blijft een veel betere rechtsbescherming van consumenten en burgers geboden. De vraag moet gesteld worden: waarom zijn reclames voor cruisevakanties überhaupt nog toegestaan?”

Hiske Arts, campaigner Fossielvrij NL: “Hierover is het laatste woord nog niet gezegd. Nu lijkt het alsof de RCC vindt dat je schade mag aanrichten met reclames, zolang je er maar niet over liegt. Terwijl de Reclame Code duidelijk is: je mag geen reclame maken die aanspoort tot gedrag dat schadelijk is voor gezondheid en milieu. Als dat niet geldt voor cruisereclames, waarvoor dan wel?