Meer dan de helft van de totale elektriciteitsproductie in Nederland komt inmiddels uit hernieuwbare bronnen, zoals wind en zon, meldt CBS. Een positieve ontwikkeling, maar wel zolang we oog houden voor de mensenrechten in de keten.

Pijlsnel gegroeid

Energie-expert Martien Visser geeft aan dat er veel is geïnvesteerd in zon en wind, vanwege onder meer de plannen uit het Energieakkoord. De productie uit natuurlijke bronnen is “pijlsnel gegroeid”, zegt hij. En daar komt nog veel meer bij. “In 2030 willen we tenslotte 85 procent van onze elektriciteit uit hernieuwbare bronnen halen.”

Dat we haast maken met de omschakeling van fossiele energie naar hernieuwbare energie uit onder andere zon en wind is noodzakelijk. Alleen door snel die energietransitie te maken, kunnen we tegengaan dat de aarde verder opwarmt en geven we onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen een hoopvolle toekomst.

Mensenrechten

Echter, in onze haast om zo snel mogelijk te verduurzamen moeten we voorkomen dat we de mensenrechten uit het oog verliezen. Want hoewel de productie van zonnepanelen, windmolens en batterijen in eerste instantie duurzaam lijkt, blijkt dat in deze relatief nieuwe sector dezelfde fouten worden gemaakt als in veel andere ketens.

Ernstige misstanden

Bij de winning van metalen die nodig zijn voor hernieuwbare energie is sprake van ernstige misstanden. Er vinden veel ongelukken plaats, soms met dodelijke afloop. Zo vonden in 2022 meer dan tweeduizend ongelukken plaats, waarvan 49 met dodelijke afloop. Ook op het gebied van lonen en vakbondsvrijheid moet er nog veel verbeteren .

Dwangarbeid

Ook verderop in de keten staan de mensenrechten onder druk. Uit onderzoek blijkt dat de productie van zonnepanelen in China kwetsbaar is voor inzet van Oeigoerse dwangarbeid. In 2021 kwam zo’n 45 procent van alle polysilicium wereldwijd uit de Xinjiang-regio, in 2023 was dat nog altijd ongeveer 35 procent .

Strengere regelgeving

We mogen schendingen van mensenrechten niet op de koop toe nemen, al hebben we nog zoveel haast om onze uitstoot terug te dringen. De haast die nu gevoeld wordt, moeten we gebruiken om zoveel en snel mogelijk over te stappen naar hernieuwbare energie. Maar vooral ook omarmen als urgentie om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Onder meer door betere en strengere (EU) regelgeving en de bereidheid om te betalen voor verantwoorde productie. Een wereld met schone energie en zonder mensenrechtenschendingen, dát is de weg voorwaarts.

Kirsten Kossen, Hoofd Mensenrechten bij ASN Bank