Milieuorganisatie Natuur & Milieu werkt al jaren samen met bedrijven om oplossingen te realiseren voor hardnekkige milieuvraagstukken. Met de van kracht wording van de ’Corporate Sustainability Reporting Directive’ (CSRD) kloppen ook steeds meer bedrijven bij de milieuorganisatie aan voor het meedenken bij de dubbele materialiteitsanalyse van de verordening. Directeur programma’s Rob van Tilburg vertelt in het kader van de komende CSRD DAY (12 november a.s.) hoe Natuur & Milieu voor haar businesssuporters deze rol invult.
Welke rol hebben milieuorganisaties bij de CSRD?
De CSRD verwoordt het mooi: vrij vertaald, een goede CSRD rapportage stelt alle stakeholders van een bedrijf in staat zich een oordeel te vormen over het maatschappelijk presteren van het bedrijf. Dan is het natuurlijk van groot belang dat een bedrijf zich vergewist welke informatie zo’n stakeholder nodig heeft om zich dat beeld te vormen en welke stakeholders door de activiteiten van de onderneming beïnvloed worden. Daarvoor is de dialoog met maatschappelijke organisaties onmisbaar: zij zullen immers met name geïnteresseerd zijn hoe de onderneming zich verhoudt tot het onderwerp waar de maatschappelijke organisatie voor staat. Voor Natuur & Milieu is dat een klimaatneutraal en natuurrijk Nederland. Bedrijven vormen een onmisbare schakel in het verduurzamen van Nederland. De overheid kan en moet regels stellen, maar bedrijven kiezen daarbinnen hun eigen koers. Welke plus zetten zij binnen die regels op duurzaamheid? En op welke onderwerpen doen ze dat binnen het brede klimaat-, natuur- en milieudomein? Wij helpen onze bedrijfspartners de juiste keuze te maken, zowel op onderwerp en ambitie; en dat gaat het natuurlijk om het verschil dat de organisatie kan maken maar bijvoorbeeld ook over de betrokkenheid en waardering van samenleving.
Hoe vult Natuur & Milieu die rol in?
Dat verschil erg per bedrijf. Sommige bedrijven nemen diepte-interviews met ons af om goed te begrijpen welke focus en duurzaamheidthema’s wij binnen hun bedrijfsvoering het belangrijkste vinden. Andere bedrijven organiseren ronde tafels waaraan we deelnemen. Maar we zien ook bedrijven die aan de hand van questionnaires deze informatie verzamelen. Uiteraard komen ook combinaties voor: dat een bedrijf aan de hand van een questionnaire zich een eerste beeld vormt en op basis daarvan met ons het gesprek aangaat om te verkennen waarom we tot bepaalde antwoorden gekomen. Zo doorlopen we samen dat traject van de zogenoemde dubbele materialiteit.
Voor welke sectoren voeren jullie deze dialoog?
Oh, dat zijn hele verschillende sectoren. Denk aan de maritieme sector, dan is de impact op het zeeleven een belangrijk thema bijvoorbeeld. Zowel voor wat betreft minimalisatie van negatieve invloed, zoals vervuiling, maar juist ook om te zien waar versterking van de onderwaternatuur kan plaatsvinden. Of denk aan grote agro-concerns die een opgave hebben om hun bestrijdingsmiddelengebruik en – afhankelijkheid drastisch terug te dringen. Een hele andere branche is weer de zakelijk dienstverlening waar vaak de reductie van vliegkilometers een enorme klimaatwinst betekent. Eigenlijk kun je zeggen dat we in principe openstaan voor een gesprek met allerlei soorten bedrijven. Mits de inzet natuurlijk wel echte duurzaamheidswinst is. Gelukkig hebben we voor allerlei sectoren specialisten in huis. Van landbouw tot de energiesector en van mobiliteit tot circulariteit. Of bedrijven bij ons op de lijn komen, hangt ook weer af of we bij de mapping van hun waardeketen, zoals de CSRD vereist, als ‘getroffen stakeholder’ worden aangemerkt. In lijn met de CSRD worden we dan ook bevraagd op intensiteit, omvang en herstelbaarheid van voor ons bepaalde impacts.
Wat valt jullie op in de eerste ervaringen met CSRD?
Dat de omgang en interpretatie van dubbele materialiteit best nog wel verschilt. Hoe ze bepalen op welk thema een onderneming echt materiële invloed heeft én andersom welke duurzaamheidsontwikkelingen, soms inhoudelijk, soms beleidsmatig invloed hebben op de onderneming. En tenslotte, hoe je die met elkaar verbindt. En dat het enorm scheelt of bedrijven al lang werken met wat ik zie als de voorloper van de CSRD, de richtlijnen en systematiek van het Global Reprting Initiative en de IIRC. Die bedrijven zijn gewend na te denken over maatschappelijke impact en de verslaggeving hierover. Maar voor bedrijven die naar aanleiding van de CSRD hiermee starten is het best een ingewikkeld proces.
Hoe werken jullie nog meer samen met bedrijven?
Natuur & Milieu heeft een lange geschiedenis in samenwerken met bedrijven. We zijn een milieuorganisatie die niet enkel agendeert, maar juist oplossingen wil aandragen voor milieuvraagstukken. Daarvoor móet je samenwerken, omdat de vraagstukken domweg complex zijn en we ook draagvlak voor oplossingen willen creëren. Zo werken we met veel maritieme bedrijven samen aan natuurinclusieve infrastructuur voor bijvoorbeeld windparken op zee, kijken wat werkt en wat niet, of zoeken we samen met retailorganisaties uit hoe we samen de transitie naar een meer plantaardig dieet en aanbodkunnen versnellen. We werken aan circulariteitsconcepten in de varkensketen maar ook samen met vervoerspartijen aan emissieloze mobiliteit en beter bereikbaarheid. Niemand heeft alleen de wijsheid in pacht dus je móet dat in samenwerking doen.
Hoe verhoudt deze bedrijfsdialoog tot jullie missie, een duurzaam Nederland voor iedereen?
Deze dialoog staat niet op zichzelf. Het is belangrijk dat bedrijven zich inzetten voor duurzaamheid, maar om in de voor iedereen duurzaamheid te versnellen is het cruciaal dat beleid en regelgeving wordt aangescherpt. Daarvoor is de overheid aan zet. Daar zetten we vol op in; door deelname aan allerlei beleidsontwikkelingstrajecten, door onze contacten met topambtenaren, bewindspersonen en Tweede Kamerleden en door het doen van agenderend én oplossingsgericht onderzoek. De bedrijfsdialoog doen we dan ook alleen met onze businesssupporters: bedrijven die onze missie mede mogelijk maken. Onze inzet op beleidsontwikkeling richting duurzaamheid is natuurlijk ook in hun belang. Bovendien helpt het ons in de politiek en bij de overheid als we kunnen laten zien dat een grote groep bedrijven ook achter onze pleidooien staat.
Welke boodschap heb je voor bedrijven die aan het begin van eventueel CSRD traject staan?
Ga grondig met de CSRD aan de slag en voer de dialoog met stakeholders. De mate waarin je succesvol met duurzaamheid bezig bent zal – uitzonderingen daargelaten – alleen maar belangrijker worden naarmate natuur- en klimaat opgaven nijpender worden. En besef: CSRD gaat over rapportage, maar uiteindelijk gaat het om duurzaamheidprestaties. Met andere woorden: ontwikkel beleid en programma’s die op duurzaamheidverbeteringen sturen; alleen dan heeft CSRD toepassing zin. Tenslotte zou ik willen meegeven: duurzaamheid gaat verder dan de optelsom van individuele bedrijfsinspanningen, het gaat om systeemverandering. Maak voor jezelf dus ook zichtbaar welke systeemveranderingen in wet- en regelgeving nodig zijn om duurzaamheid te kunnen versnellen. En probeer daar in brancheverband en met partners steun voor te krijgen, om zo de overheid aan te sporen de nodige veranderingen in te zetten. Wij helpen daar graag bij. Op onze website lees je daar meer over.
Start, focus op impact en niet op rapportage, voer de dialoog en besef dat voor werkelijke impact ook systeemverandering nodig is!