Dat blijkt uit de resultaten van het nudging onderzoek, uitgevoerd door een consortium bestaande uit Wageningen Universiteit, Schuttelaar & Partners, HAS KennisTransfer en het Restaurant van de Toekomst. Het doel was bepalen welke nudges – manieren om consumenten een duwtje in de goede richting te geven – effectief en ethisch aanvaardbaar zijn bij het kiezen voor duurzame en gezonde producten.

Trein

Treinreizigers bleken iets vaker te kiezen voor een gezonder tussendoortje als ze wisten dat het merendeel van hun medereizigers dit ook deed. In een virtuele kiosk en bij 12 Nederlandse stations is met een schapkaartje en grondsticker informatie gegeven over treinreizigers die kiezen voor fruit. “Dit onderzoek geeft een eerste indicatie dat dit soort interventies voor kleine subtiele veranderingen kunnen zorgen”, aldus Hans van Trijp, Hoogleraar Wageningen University. “We moeten nu verder onderzoeken wat de effecten zijn op grote schaal.

Naast de studie bij de kiosken is onderzoek gedaan in een laboratorium, een virtuele supermarkt en in verschillende real-life situaties, zoals bedrijfsrestaurants, zorginstellingen en supermarkten. Daarbij komen een aantal andere manieren naar voren om consumenten te verleiden tot duurzamer en gezonder voedsel. Zo blijkt dat consumenten vaak eerder voor thee met een duurzaamheidskeurmerk kiezen wanneer deze in het midden van het theeschap ligt. Een experiment met vlees toont aan dat men vaker kiest voor diervriendelijker vlees wanneer deze in hetzelfde schap ligt als het reguliere en het biologische vlees. Bij cateraars en restaurants kiezen consumenten vaker voor een vegetarisch product wanneer dit onderdeel is van een combinatiemenu.

Duurzaam en gezond voedsel

Voor het eerst is in Nederland structureel onderzocht in hoeverre nudging relevant is voor duurzamer en gezonder voedsel. “Subtiele veranderingen leiden tot subtiele effecten”, zegt Hans van Trijp. De onderzoekers hebben ook rekening gehouden met de ethische aspecten en komen met een aantal adviezen voor bedrijfsleven en overheid hoe zij nudges op een ethisch verantwoorde manier kunnen toepassen. Zo mag er geen sprake zijn van het inperken van de keuzevrijheid en moet de nudge een maatschappelijk doel dienen.

Onderzoek

Het onderzoek is gefinancieerd door het ministerie van Economische Zaken. Partijen die hun medewerking aan het onderzoek verleenden zijn PLUS Retail BV, NS Stations, het Jeroen Bosch ziekenhuis, Hockeyclub Den Bosch, Stichting Max Havelaar en Stichting Ik Kies Bewust.