Levenscyclusanalyse is een krachtige tool om inzicht te krijgen in de milieu-impact van producten. Maar het uitvoeren van een levenscyclusanalyse vereist kostbare software en specialistische kennis. Daarom maakten The Footprinters een gratis tool: FOOTPRINTCALC. Hiermee kan je zelf aan de slag met het berekenen van de footprint van jouw producten.
Producten of opties die groen of duurzaam lijken zijn dat niet altijd. Het is daarom steeds belangrijker om duurzame beslissingen te baseren op duurzaamheidsdata. FOOTPRINTCALC is een gratis Excel tool waarmee je zelf aan de slag kunt met levenscyclusanalyse, één van de meest krachtige methodes om duurzaamheidsbeslissingen te maken. Zo kan je bijvoorbeeld bepalen waar in een keten de emissie hotspots zitten, of kan je duurzame beslissingen maken in een ontwerpproces.
Wat is FOOTPRINTCALC?
In FOOTPRINTCALC is de database Idemat, ontwikkeld aan de TU Delft, geïntegreerd. Hierin staan kentallen voor honderden materialen, processen, transportmiddelen, en einde-leven processen. Hiermee kan je de levenscyclus van een product eenvoudig modelleren. Met de tool bereken je de carbon footprint en de preventiekosten van milieuschade (eco-costs). Ook bevat FOOTPRINTCALC een design scenario module waarmee eenvoudig het reductiepotentieel van veranderingen in de levenscyclus kan worden doorgerekend. Denk bijvoorbeeld aan de impact van gerecycled plastic of zonnestroom in productie.
De introductievideo op de website maakt snel duidelijk hoe je de calculator kan gebruiken. De
calculator is gebouwd in Excel 365 en kan gratis gedownload worden onder een creative commons licentie. Omdat je de tool download blijft jouw data op je eigen computersysteem staan.
FOOTPRINTCALC in de praktijk
De calculator kent verschillende use cases. Zo kan FOOTPRINTCALC ingezet worden tijdens productontwikkeling om duurzame keuzes te maken. Bart Bleijerveld van Better Future Factory legt uit: “We richten ons onder andere op het verbeteren van de recyclebaarheid en herbruikbaarheid van verpakkingen. Op basis van toenemende vraag van onze klanten, merkten we dat er behoefte was aan inzicht in de CO 2 -voetafdruk om weloverwogen keuzes te kunnen maken. FOOTPRINTCALC biedt de ideale oplossing, vooral tijdens het ontwerpproces, waarin nog niet alles vastligt en waarin het vergelijken van verschillende concepten essentieel is.” Bart vertelt dat de design scenario module een goede tool is binnen het ontwerpproces: “Met FOOTPRINTCALC kun je snel verschillende variaties uitwerken en scenario’s naast elkaar leggen. Hierdoor kun je op een goed onderbouwde manier keuzes maken.”
Hiernaast kan de calculator ook gebruikt worden om mensen eenvoudig kennis te laten maken levenscyclusanalyse zonder gebruik te maken van dure of ingewikkelde software. Joris Terlouw, eigenaar van Circular Action Tools, geeft training aan bedrijven zodat zij levenscyclus denken in hun processen kunnen opnemen. Joris vertelt: “Prachtig om te zien dat de tool vrij gedeeld wordt om zo de duurzaamheidstransitie een duwtje in de rug te geven. We zetten hem graag in tijdens onze trainingen en onze deelnemers laten ons weten erg blij te zijn met FOOTPRINTCALC als template voor hun LCA werk.”
Ook kan FOOTPRINTCALC ingezet worden tijdens onderwijs. Er zijn al verschillende hogescholen en universiteiten die de calculator opnemen in hun duurzaamheidsonderwijs. Edwin van Leth van levenscyclusadviesbureau Dispersed zette de calculator tijdens een workshop aan de Universiteit van Amsterdam: “FOOTPRINTCALC is een mooie tool om laagdrempelig kennis te maken met life cycle assessment en inzicht te krijgen in de milieu impacts van producten. Het faciliteert interactie met het publiek en biedt de mogelijkheid om de theorie van LCA direct op een overzichtelijke manier toe te passen.”
Screening levenscyclusanalyse
De wereld van de levenscyclusanalyse ontwikkelt zich snel, en is gebonden aan vele standaarden en regelgeving. FOOTPRINTCALC is geschikt om een zogenaamde screening levenscyclusanalyse uit te voeren: hiermee krijg je snel inzicht in de milieu-impact in een levenscyclus, begrijp je waar de hotspots liggen, en kan je het reductiepotentieel van duurzaamheidsmaatregelen berekenen. Enige kennis van levenscyclusanalyse is vereist om de uitkomsten van de calculator te interpreteren. De website linkt naar enkele gratis beschikbare bronnen die je op weg helpen met levenscyclusanalyse.
De uitkomsten van FOOTPRINTCALC zijn geschikt voor intern gebruik. Als je naar je afnemers wilt communiceren over de voetafdruk van een product is aansluiting bij internationale standaarden zoals het Greenhouse Gas Protocol of ISO-normen gewenst. Hier kunnen bijkomende eisen bij horen, zoals specifieke rapportageverplichtingen of een onafhankelijke review van de resultaten.
Aan de slag
FOOTPRINTCALC is beschikbaar via www.footprintcalc.org
Jasper van den Herik, Sustainability consultant en co-owner The Footprinters