Voor gezonde voeding binnen de grenzen van de planeet zijn fundamentele veranderingen in onze voedselsystemen essentieel. Culturele en economische factoren spelen een sleutelrol bij het voeden van 9 tot 10 miljard wereldburgers. Beleidsmakers en voedingsindustrieën moeten hun regelgevende en economische macht gebruiken om de status quo te doorbreken. In de recente PNAS-publicatie: ‘Towards healthy and sustainable diets for the 21st century: importance of social-cultural and economic considerations’, vatten Sander Biesbroek en Pieter van ’t Veer van Wageningen University & Research bevindingen en aanbevelingen samen. Dit naar aanleiding van de uitkomsten van een gerenommeerde, internationale expertmeeting vorig jaar in Amsterdam.

Gebrek aan concensus

Vier jaar geleden was het EAT-Lancet-rapport een wake-up call voor de ‘transformatie van het voedselsysteem’ naar gezonde en ecologisch duurzame voedingspatronen. De 15 experts uit vijf continenten van de huidige publicatie, benadrukken dat de transitie wordt belemmerd door een gebrek aan consensus en coördinatie tussen het maatschappelijk middenveld, de overheid, de wetenschap en de voedingsindustrie. Ze stellen dat transitiestrategieën niet kunnen werken zonder rekening te houden met lokale zaken als de prijs van voedsel, smaak- en sensorische aspecten, plus dat overheden en voedingsbedrijven rekenschap moeten afleggen aan de samenleving.

Ecologische duurzaamheid en gezondheid

De publicatie vat het bewijsmateriaal over ecologische duurzaamheid en gezondheid samen en betoogt dat sociaal-culturele en economische aspecten in het debat onderbelicht blijven. De discussie mag daarom niet beperkt blijven tot een wetenschappelijke definitie van wat gezonde en ecologisch duurzame voeding inhoudt. Het moet de verantwoordingsplicht van burgers, beleidsmakers en voedingsbedrijven aan de orde stellen. Dit maakt duurzaamheid tot een wereldwijde uitdaging, waarbij lokale oplossingen in kaart worden gebracht en de beste werkwijzen opgeschaald. Openbare beleidsmakers en grote particuliere bedrijven moeten hun regelgevende en economische macht gebruiken om de voedselproductie, -verwerking en -distributie te transformeren om duurzame keuzes algemeen beschikbaar en betaalbaar te maken.

Samenvattend:

  • De tijd om te handelen is nu, beloften alleen zijn niet voldoende.
  • Er is niet één wereldwijd duurzaam dieet of voedselsysteem, er is een veelheid aan individuele diëten en lokale voedselsystemen. De context staat centraal.
  • Transitiestrategieën gericht op prijs, smaak en gemak voldoen niet langer, socio-culturele en ecologische waarden moeten worden meegewogen.
  • Het is onwaarschijnlijk dat alleen communicatiestrategieën de voedselkeuzes van individuen substantieel beïnvloeden; de lokale voedselomgeving is de sleutel.
  • Op voedsel gebaseerde voedingsrichtlijnen kunnen regeringen helpen hun dieet en voedingsagenda op een duurzame manier vorm te geven
  • Er is regelgeving nodig waarin de overheid alle actoren in de voedselketen ter verantwoording roept.