Het onderzoek is gebaseerd op 23 interviews met het topmanagement van vooraanstaande Nederlandse bedrijven in uiteenlopende sectoren. Variërend van multinationals tot non profit-organisaties en van elektriciteitsleveranciers en telecombedrijven tot afvalverwerkers, tot een koffieteler en een bierbrouwerij. “Het onderzoek biedt inzicht in de drijfveren, aanpak en resultaten van koplopers op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Ter inspiratie van bedrijven die nog onderweg zijn in hun groei naar duurzame volwassenheid”, vertelt Tom Dogterom, Principal Consultant van Atos Consulting. “Deze kopgroep is erin geslaagd kernactiviteiten te verbinden met duurzame doelstellingen. Met betere bedrijfsprestaties als tastbaar resultaat.”

Hogere marges, meer efficiency en kostenreducties

Zo benadrukken de meeste bedrijven dat de waarde van duurzame producten groter is dan traditionele producten. “Vrijwel alle deelnemers realiseren hogere winstmarges door te investeren in duurzaamheid”, aldus de thought leader sustainability Dogterom. “Zo levert duurzame groei geld op in termen van kostenreducties en een groeiend marktaandeel van groene producten. De kosten aan de inkoopzijde dalen, de efficiency neemt toe en de verkoopwaarde van producten stijgt. Zo is 75 procent van producten die op basis van nieuwe duurzame criteria opnieuw worden ontworpen goedkoper in productie. Het rendement van duurzame gebouwen is dankzij forse besparingen op energie en watergebruik 16 procent hoger dan conventionele gebouwen.”

Drijfveren

Uit het onderzoek blijkt dat de CEO’s van de koplopers overtuigd zijn van het feit dat er iets fundamenteel moet veranderen om de voedsel- en grondstoffenschaarste en de klimaatverandering het hoofd te bieden. Als belangrijkste oorzaak noemen zij de groei van de wereldbevolking, de enorme groei van het bruto nationaal product en de stijging van de welvaart. Dogterom: “Als de huidige productwijze wordt voortgezet, lopen de ecologische en economische systemen onherroepelijk vast. Gemeenschappelijk is de overtuiging dat het zo niet door kan gaan. Sommige bedrijven geven hieraan invulling door eerst in kaart te brengen welke negatieve milieueffecten het gevolg zijn van de eigen bedrijfsvoering om vervolgens hun organisatie te transformeren naar verantwoorde groei. Samenwerking binnen de keten – tussen leveranciers, partners en klanten – is hierbij volgens een grote meerderheid onvermijdelijk.”

Zo is bij het inkoopbeleid de rol van belang die leveranciers kunnen spelen bij het verduurzamen van processen. Vaak verwijzen de bedrijven naar het belang van co-creatie als synoniem voor het gezamenlijk ontwikkelen van oplossingen met hogere duurzame waarde. “Kennis delen is een belangrijk ingrediënt voor het in open source ontwikkelen van nieuwe producten en diensten. De waarde hiervan wordt niet langer uitsluitend uitgedrukt in geld, maar in de toegevoegde waarde voor mens en milieu: People, Planet en Profit”, benadrukt Dogterom. Veel bedrijven doen onderzoek naar hoe hun leveranciers kunnen bijdragen aan het ‘vergroenen’ van hun processen. “Vaak gaat dit gepaard met een proces om het aantal vaste leveranciers te beperken en partnerships aan te gaan met een selectief aantal vaste leveranciers. Investeren in duurzaamheid vraagt een inspanning die alleen beloond wordt door een langdurige en stabiele samenwerking. Dit resulteert in betere prestaties van leveranciers waarvan de opdrachtgever de vruchten plukt.”

Investeren in een duurzame organisatie

Het welslagen van duurzame groei valt of staat met het creëren van draagvlak binnen organisaties. De medewerkers dienen het beleid te omarmen om het verschil te kunnen maken. De interne communicatie is bij veel bedrijven gericht op de middenlagen van het management met als doel medewerkers te betrekken bij het veranderproces. Zij stellen vast dat dit zeer positieve gevolgen heeft voor de cultuur in de organisatie. Gemiddeld zijn medewerkers meer tevreden en voelen zij zich sterker verbonden met de organisatie. Dit levert besparingen op in termen van ziekteverzuim en een stijging van de productiviteit.

Rapporteren over duurzame groei

De koplopers concluderen unaniem dat het noodzakelijk is concrete doelen te stellen en de voortgang hiervan te meten op basis van heldere KPI’s. Vrijwel alle organisaties beschikken over managementsystemen voor kwaliteit, veiligheid en milieu. De meeste ondernemingen leggen over hun duurzame prestaties verantwoording af in maatschappelijke jaarverslagen op basis van de normen van het Global Reporting Initiative, dat in 1997 op initiatief van de Verenigde Naties in het leven is geroepen. Het duurzame karakter van producten en diensten wordt nu vooral zichtbaar gemaakt door labels. Van Fair trade, het FSC-keurmerk en Energy Star tot certificaten als ISO 14001 en de CO2-prestatieladder. Steeds meer bedrijven verrichten echter zelf onderzoek naar de specifieke productkenmerken op CO2-uitstoot of energiegebruik. In de toekomst gaan algemene labels en normen steeds vaker vergezeld van concrete cijfers om de duurzame prestaties van producten of diensten eenvoudig te vergelijken.