Het aantal openstaande vacatures voor beroepen die nodig zijn voor de verduurzaming van de industrie is in zeven jaar tijd meer dan verdubbeld, tot bijna 51.000 in het tweede kwartaal van 2023. Dat blijkt uit een analyse van de activiteiten die horen bij de klimaattafel Industrie door UWV. Voor de verduurzaming van de industrie zijn veelal technische beroepen nodig, met kennis van procestechniek, chemie, werktuigbouw en elektro. Daarnaast worden er ook beroepen gevraagd op het gebied van ICT en kwaliteit en veiligheid.
Nederland staat voor een grote opgave om de CO2-uitstoot sterk te verminderen, zo ook de industrie. De industrie wil verschillende maatregelen nemen. Soms wordt gebruik gemaakt van minder of andere grondstoffen of brandstoffen, of wordt andere technologie gebruikt. Hiervoor moeten bijvoorbeeld machines en installaties aangepast worden. Andere verduurzamingsmaatregelen zijn afvang, opslag en hergebruik van broeikasgassen, grondstoffen en materialen.
Vakmensen in techniek, ICT, kwaliteit en veiligheid
“Er zijn geen andere beroepen nodig, maar wel andere kennis en vaardigheden. Daarvoor is bijscholing nodig doordat personeel met andere machines, installaties of grondstoffen gaat werken,” vertelt Suzanne IJzerman, arbeidsmarktadviseur UWV. “Er zijn verschillende technici nodig op het gebied van procestechniek, werktuigbouw en elektro.” In een eerste stadium gaat het om innovatie en research & development (R&D). Hierbij zijn met name hbo’ers en wo’ers betrokken. In een later stadium worden maatregelen ook uitgevoerd en geïmplementeerd in de productieprocessen. Dan komen mbo’ers in beeld, om machines te bouwen, te installeren of te onderhouden en ermee te werken.
Productieprocessen zijn vaak geautomatiseerd, waardoor ICT steeds belangrijker wordt. Daarnaast levert inzet van ICT data en kennis op, waar data analisten lering uit kunnen trekken om bijvoorbeeld productieprocessen te verbeteren.
In de industrie nemen analisten tijdens het productieproces continu monsters om producten te onderzoeken op samenstelling en kwaliteit. Dat is zeker het geval als er wordt overgeschakeld op andere grondstoffen of een andere technologie. Het werken met hoge temperaturen, (grote) machines en installaties en chemische (vaak gevaarlijke) stoffen vraagt bovendien om continue aandacht voor veiligheid.
Krappe arbeidsmarkt
Voor al deze beroepen is er een krappe arbeidsmarkt. IJzerman: “Ook los van het klimaat is er al veel vraag naar deze vakmensen. Daarnaast zijn er relatief veel 60-plussers in de industrie die binnenkort de pensioengerechtigde leeftijd bereiken en de arbeidsmarkt verlaten. Ook zijn er dalende studentenaantallen in het mbo en hbo voor relevante opleidingen. Het aantal openstaande vacatures is in zeven jaar tijd meer dan verdubbeld, tot bijna 51.000 in het tweede kwartaal van 2023.”
Regionale initiatieven en zij-instroomprojecten
Opleidingen in deze richtingen bieden dus een (zeer) goed toekomstperspectief voor jongeren. Maar ook voor werkzoekenden en werkenden die de overstap naar een ‘klimaatbaan’ willen maken zijn er goede baankansen. Soms is het zonder diploma’s mogelijk om in te stromen. Werkgevers, opleidingsinstituten en organisaties als UWV werken verspreid over het land samen aan gerichte opleidingstrajecten voor zij-instromers. Een mooi voorbeeld van een initiatief om meer mensen te laten instromen in een klimaatbaan is het project Be An Engineer. Tijdens dit project kunnen zij-instromers met een passie voor techniek in deeltijd werkend-leren en ook een Associate Degree of Bachelor diploma behalen bijvoorbeeld in de richting van de elektrotechniek of werktuigbouwkunde. Voor kandidaten met een WW-uitkering wordt in overleg met UWV een periode afgesproken waarbij de uitkering doorbetaald wordt en de kandidaat ontheven is van de sollicitatieplicht.
Over de publicatie Klimaatbanen Industrie
De publicatie Klimaatbanen Industrie maakt zichtbaar welke vakmensen nodig zijn voor de verduurzaming van de industrie. Dit maakt het mogelijk om concrete wervings- en scholingsacties op te zetten. Die zijn hard nodig om het tekort aan vakmensen aan te pakken.
