Met de coronapandemie als katalysator, wordt zakelijk vliegen voor steeds meer grote werkgevers een bewuste afweging. Nieuwe inzichten en aangepast reisgedrag van hun medewerkers, leiden tot veel minder zakelijke vluchten. En als vliegen nodig is, gebeurt dat slimmer en duurzamer bij de 31 werkgevers die minimaal zeven maatregelen met succes wisten door te voeren. Hun medewerkers zijn voortaan in staat om minder, anders en duurzamer reizen, ook als de coronapandemie straks tot het verleden behoort.

Duurzaam internationaal reizen? Het kan. Zo heeft PwC de ambitie om in 2030 minimaal 50 procent minder kilometers te vliegen dan voor corona. Het bedrijf maakt het voor medewerkers mogelijk om de impact van hun reisgedrag in te zien door middel van een dashboard en app. Zo wordt de CO2-uitstoot per medewerker zichtbaar. Renate de Lange, bestuurslid van PwC Nederland en verantwoordelijk voor corporate sustainability: “Wij geloven dat hen dat helpt om bewuster en slimmer te reizen. Door inzichtelijk te maken wat je impact is, maak je sneller andere keuzes.”

Chief Operations Officer Oscar Snijders van Deloitte vult aan: “Misschien wel het enige positieve aspect aan corona, is dat de afgelopen jaren is gebleken dat we ons werk heel goed kunnen doen zonder de hele tijd in het vliegtuig te stappen. De virtual meeting room en de conference call hebben zich bewezen als goede, efficiënte alternatieven. Deloitte had al voor de pandemie een duurzaam mobiliteitsbeleid ontwikkeld, inclusief de ambitie om onze CO2-footprint te verlagen door minder te vliegen. Er is ons veel aan gelegen om op die ingeslagen weg door te gaan, ook als corona is verdwenen als reden om niet in het vliegtuig te stappen.”

Ook binnen Philips is zakelijk vliegen volgens duurzaamheidsmanager Simon Braaksma niet langer de norm. “Voorheen vlogen we veel, tijdens de pandemie vlogen we niet en in de toekomst vliegen we veel minder,” vat hij de situatie samen. “Het minimale coronaniveau zullen we de komende jaren niet kunnen vasthouden, want niet alles kan online, vliegen is soms nodig, maar tot 2025 willen we de stijging van het aantal zakelijke vluchten beperken tot 10 à 20 procent.”

Ook medewerkers van Arcadis zullen weer iets meer gaan vliegen, voorspelt Elske de Jong, als manager Duurzame Bedrijfsvoering en MVO verbonden aan de advies- en ingenieursonderneming. “Maar lang niet meer zoveel als vóór corona. Geheel in de lijn van onze ambitie om met onze bedrijfsvoering in Nederland in 2030 CO2-neutraal te zijn, willen we dat het aantal gevlogen kilometers in 2025 gehalveerd is ten opzichte van 2019. Dat is geen groot offer voor onze adviseurs en ingenieurs, die worden gedreven door de intrinsieke motivatie om alles zo duurzaam mogelijk te doen.”

Anders Vliegen Statement

Met 27 andere grote bedrijven, hebben PwC, Deloitte, Philips en Arcadis duurzaam internationaal reizen voor hun medewerkers mogelijk gemaakt. Deze bedrijven tekenden twee jaar geleden de Anders Vliegen ‘pledge’ (belofte) en voegden zo daad bij het woord in het streven naar een forse reductie van het aantal zakelijke vluchten. Deze werkgevers namen minimaal zeven van de vijftien maatregelen die zijn ontwikkeld door de werkgroep Anders Vliegen. Deze werkgroep brengt voor de Coalitie Anders Reizen – waar ruim 70 bedrijven bij zijn aangesloten – een versnelling tot stand in het internationaal vliegverkeer. “Het vliegtuig komt pas in beeld als alternatief voor de trein, als de reisafstand 700 kilometer of meer is,” benoemt Snijders een van de maatregelen die Deloitte heeft genomen, als onderdeel van het reisbeleid dat is ingevoerd. “Alleen als het binnen die afstand extreem veel tijd kost om een bestemming te bereiken, kan van die regel worden afgeweken. Maar voor steden als Parijs, Brussel, Frankfurt en Londen geldt in principe altijd de trein.”

Goede voorbeeld

Net als de andere partners van Deloitte geeft Snijders ook het goede voorbeeld bij een andere maatregel die is genomen. “Als de reisafstand meer dan 700 kilometer is, vliegen we altijd economyclass als de vlucht maximaal acht uur is. Dat geldt bijvoorbeeld voor de oostkust van de Verenigde Staten. Businessclass is alleen toegestaan bij langere afstanden en nachtvluchten. De reden is simpel: een businessclass-stoel neemt drie keer zoveel ruimte in als een economyclassstoel en gaat dus ook met drie keer zoveel CO2-uitstoot gepaard.”

Als minder en duurzamer vliegen door dergelijke maatregelen een kostenbesparing oplevert, is dat volgens Snijders mooi meegenomen. “Maar het is zeker geen doel op zich. Vergeet ook niet dat we ook moeten investeren in goede virtual meeting-faciliteiten bijvoorbeeld. En er komen nieuwe kosten bij: iemand die economyclass vliegt kan minder uitgerust op de bestemming aankomen dan als hij of zij businessclass had gevlogen. Als dat kan worden ondervangen met een hotelovernachting, heeft Deloitte daar geen enkele moeite mee.”

“Wij vinden het ook belangrijk om in gesprek te gaan met de klant over de mobiliteitskeuzes die we maken tijdens een opdracht,” zegt De Lange van PwC. “Met EFI kunnen we ook op opdrachtniveau zien wat de CO2-uitstoot is en welke keuzes daaraan ten grondslag liggen. We merken dat het zichtbaar maken ook onze klanten aan het denken zet, wat vaak tot andere keuzes en minder vluchten leidt.”

‘Global Connect Challenge’, the game

Volledige afschaffing van creative ticketing, directe vluchten waar mogelijk, volledige CO2-compensatie en invoeren van (financiële) incentives zijn andere maatregelen waar ondertekenaars van het Anders Vliegen statement voor konden kiezen. “Daarnaast moet je intern blijven investeren in de bewustwording en gedragsverandering, die nodig zijn om te voorkomen dat je straks toch weer terugveert naar de situatie waarin vliegen de meest voor de hand liggende optie is”, weet Snijders.

Philips ontwikkelde daarom het spel ‘Global Connect Challenge’, dat medewerkers meer bewust moet maken van de duurzaamheidsdoelstellingen van het bedrijf, inclusief het belang van minder zakelijk vliegen. Mede dankzij onderdelen als ‘maak met jouw afdeling een reisplan voor volgend jaar’ en ‘talk somebody out of a flight’, was het spel volgens Braaksma een groot succes. “Nog voor corona nam het aantal zakelijke vluchten van Philips-medewerkers fors af, terwijl het gebruik van digitale vergadermogelijkheden juist toenam. Philips heeft daar ook in geïnvesteerd door het aantal kamers waarin virtual meetings en conference calls kunnen worden gehouden fors uit te breiden in de steden waar we voorheen het meest naartoe vlogen.”

Nieuw is ook dat Philips het vlieggedrag van alle medewerkers tegenwoordig nauwkeurig in kaart brengt en daar ook targets en budgetten aan koppelt. Braaksma: “De CO2-uitstoot van gemaakte vluchten wordt teruggekoppeld naar zowel afdelingen als het Executive Committee. De bewustwording is daardoor enorm toegenomen. Over de noodzaak van iedere vlucht wordt nagedacht, ook omdat iemand er echt op wordt aangesproken als hij of zij relatief vaak voor het vliegtuig kiest terwijl er ook duurzame alternatieven zijn.”

Geen ad hoc-vluchten meer

Bij PwC zijn ad hoc-vluchten niet meer van deze tijd. “Waar we vroeger nog wel eens voor een korte meeting naar Zwitserland vlogen, doen we dat nu gewoon achter het scherm” zegt Renate de Lange. “Het scheelt ook in de werk-privé balans, je houdt gewoon meer tijd over voor andere waardevolle zaken.” PwC Nederland kiest ervoor om vanaf 2022 voor alle vluchten volledig over te stappen op duurzame vliegtuigbrandstof, sustainable aviation fuel (SAF). Dit doet PwC in een partnerschap met SkyNRG. Het is de duurzaamste manier om te vliegen.

Ook Binnen Arcadis behoren ad hoc-vluchten volgens De Jong grotendeels tot het verleden. “Door medewerkers te stimuleren bewuster te reizen en afspraken goed op elkaar af te stemmen, worden vluchten zoveel mogelijk gecombineerd. De drie intercontinentale vluchten van voorheen hebben daardoor plaatsgemaakt voor één intercontinentale vlucht en twee online meetings.”

Evenals PwC heeft ook Arcadis heeft zich aangesloten bij SAF, zegt De Jong: “In de praktijk houdt dat in dat we voor de helft van de vluchten langer dan 700 kilometer duurzame brandstof inkopen, die gemaakt wordt van hernieuwbare grondstoffen en de CO2-uitstoot met 75 procent vermindert.”

Als het om zakelijke vluchten gaat heeft Arcadis zich voor 2025 een helder doel gesteld: een halvering van het aantal gevlogen kilometers ten opzichte van 2019. De jong: “Dat faciliteren we met een wereldwijd reisbeleid dat we momenteel aan het uitrollen zijn. Ik ben ervan overtuigd dat we het gaan halen.”

Ook Braaksma is optimistisch. Hij verwacht niet dat Philips medewerkers zullen terugvallen in hun oude (vlieg)gedrag, als corona tot het verleden behoort. “Zakelijk reizen was geen sturingspost. Dat is het nu wel, omdat we er van doordrongen zijn hoewel kosten en CO2-uitstoot we ermee kunnen reduceren. De komende jaren is het vooral een kwestie van finetunen van ons vliegbeleid. Wat daarbij zou helpen is dat de trein in alle opzichten concurrerender wordt met het vliegtuig, bijvoorbeeld naar een stad als Londen.”

Goede werkgever

Door zich aan de Anders Vliegen Statement te conformeren, laten werkgevers volgens directeur Hugo Houppermans van Anders Reizen ook zien dat ze werk maken van goed werkgeverschap. “Het gaat er om wat je voor je werknemers doet. Het stimuleren van duurzaam reisgedrag levert schonere lucht, geld én voldoening op.” Anders Reizen heeft niets tegen zakelijk vliegen, benadrukt Houppermans, wel tegen onnodig zakelijk vliegen. “Is deze vlucht echt nodig? Dat is de vraag waarmee duurzaam vlieggedrag begint. En als je reist, kan het anders en duurzamer? Daarvoor heb je beleid nodig. Maar ook de travel agent waar je mee samenwerkt speelt een belangrijke rol. Ik hoop dat andere werkgevers zich laten inspireren door de prachtige voorbeelden van de koplopers die hun internationaal reizen positief hebben weten te veranderen. ”