Vandaag, 4 januari 2025, is het precies 28 jaar geleden dat de laatste Elfstedentocht werd geschaatst. De huidige voorzitter van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden, Wiebe Wieling, zal eind 2025 afscheid nemen, hoogstwaarschijnlijk zonder ooit een tocht te hebben georganiseerd. Deze situatie onderstreept de impact van klimaatverandering op een van Nederlands meest gekoesterde wintertradities.
Het KNMI heeft onlangs de klimaatstreepjescode voor 2024 gepubliceerd, die de temperatuurstijging in Nederland visueel weergeeft. Met een gemiddelde temperatuur van 11,8°C was 2024 opnieuw een van de warmste jaren ooit gemeten, een trend die de kansen op een Elfstedentocht verder verkleint. Wieling merkt op: “We weten allemaal dat de kans door klimaatverandering kleiner wordt. We hopen wel, maar realiseren ons ook dat de kans klein is”.
Een duurzaam alternatief
Ondanks het uitblijven van de traditionele schaatstocht, blijft de geest van de Elfstedentocht leven. Want als het niet kan op de schaats, dan is de oer-Hollandse fiets een mooi alternatief. Op 19 januari 2025 vindt daarom voor de 11 de keer de Winterfiets Elfstedentocht plaats, een initiatief dat de historische route in ere houdt en tegelijkertijd aandacht vraagt voor klimaatverandering.
Joost Brinkman, voorzitter van Cycling 4 Climate, zegt hierover: “Klimaatontwrichting is hier en nu en niet iets van de verre toekomst. Het brengt extremere weerpatronen met zich mee: langdurige droogtes, intensere neerslag en langere hittegolven. Ook heeft de huidige opwarming de kans op een Elfstedentocht sterk verkleind: van eens in de vijf jaar aan het begin van de vorige eeuw tot ongeveer eens in de twintig jaar in het huidige klimaat. Het uitblijven van de Tocht der Tochten zou ons moeten aanzetten tot veel meer actie. De Winterfiets Elfstedentocht is een mooi maar ook symbolisch alternatief dat laat zien dat veel meer actie en beleid nodig is.”
Wieling blijft hoopvol en zegt: “Als er nog eentje komt, moeten we doen alsof het de laatste is. De saamhorigheid die we ervaren tijdens deze evenementen is hetgeen we ook nodig hebben in de strijd tegen klimaatverandering.”.