wee jaar geleden lanceerden de ondernemers op Schiphol Trade Park samen met netbeheerder Liander de eerste innovatieve collectieve oplossing in Nederland voor netcongestie: het virtueel net. En met succes. Alle bedrijven in het Energie Collectief Schiphol Trade Park zijn operationeel, breiden uit en elektrificeren, ondanks de netcongestie in het gebied. Wat begon als een urgent probleem, is uitgegroeid tot een solide Energy Hub. Arno Jansen, voorzitter Energie Collectief Schiphol Trade Park namens SADC, gebiedsontwikkelaar van Schiphol Trade Park: “We zijn natuurlijk heel blij dat het systeem zich bewezen heeft, maar we zitten niet stil. We ontwikkelen nog steeds door om ook nieuwe mogelijkheden te integreren.”

2.104 MWh aan levering mogelijk gemaakt door het virtuele net

Na twee jaar waarin alle bedrijven zijn aangesloten en alle seizoenen en weersomstandigheden voorbij zijn gekomen, is de balans opgemaakt. Het collectief wordt goed benut: in 2023 is 2.104 MWh van het verbruik van de bedrijven (34,5% van hun totale jaargebruik) mogelijk gemaakt door het delen van de capaciteit binnen het virtuele net. Zonder deze oplossing hadden heel veel individueel stuurbare energiesystemen, zoals batterijen en generatoren, deze elektriciteit moeten leveren. In het collectief nemen in totaal zeven bedrijven deel die weinig of geen netcapaciteit hebben. Dankzij deze slimme oplossing kunnen de bedrijven gebruikmaken van elkaars gecontracteerde capaciteit.*

Eelco Ouwerkerk, bestuurslid van het collectief namens SEGRO Netherlands B.V.: “Wij hadden geen directe nadelige invloed van de netcongestie. Als eigenaar van het eerste gebouw en dus als eerste ‘bewoner’ van Schiphol Trade Park hebben onze gebruikers destijds nog wel voldoende capaciteit kunnen contracteren. Het was voor SEGRO echter een no-brainer om wel deel te nemen aan dit initiatief, omdat dit zich zonder samenwerking niet laat oplossen en wij ook inzien dat een innovatieve aanpak nodig is om de energietransitie te versnellen.”

Achtervang

Om zeker te zijn van voldoende elektriciteit binnen de gestelde limieten hebben meerdere bedrijven geïnvesteerd in batterijen en gas- en dieselgeneratoren. Het collectief gebruikt die middelen als er een tekort aan capaciteit is. De generatoren dienen vooral als achtervang. De software van Spectral voorspelt of de aangesloten batterijen kunnen voorzien in het verwachte moment van schaarste. Als de batterij niet voldoende is, schakelt het systeem automatisch een generator in. In heel 2023 is er twee keer een generator ingezet om binnen de netlimiet te blijven, voor in totaal 2 uur. Toen de generatoren aangingen waren de batterijen nog niet operationeel, anders waren die generatoren waarschijnlijk niet nodig geweest.

842 ton CO2 minder uitstoot

Zonder virtueel net hadden deze partijen moeten investeren in elk een eigen generator (en eventuele back-up generator). Die generatoren hadden gezamenlijk tot 31.000 draaiuren moeten maken. Dat is gelukkig voorkomen. Er is hiermee voor 468.000 m3 minder gas verbruikt, en daardoor is er lokaal 842 ton CO2 minder uitgestoten door generatoren.

Stefan Kop, lead energy consultant bij Spectral: “Innovaties zoals deze zijn niet mogelijk zonder bedrijven die van de gebaande paden durven te treden. Ik ben er trots op dat SADC, netbeheerder Liander en de ondernemers op Schiphol Trade Park die sprong met ons hebben durven wagen. Met Schiphol Trade Park waren wij de eersten met een dergelijke oplossing in Nederland en mogelijk zelfs daarbuiten. En het belangrijkste: de oplossing werkt, met positieve resultaten tot gevolg. Ik kijk uit naar het verder optimaliseren en doorontwikkelen van de oplossing, samen met de ondernemers op Schiphol Trade Park.”

Doorontwikkeling

Sinds de implementatie van het virtueel net in april 2022 hebben het projectteam van SADC, het Energie Collectief en softwareontwikkelaar Spectral niet stilgezeten. Naast dat het huidige systeem is geoptimaliseerd, wordt er ook gewerkt aan vier nieuwe sporen:

  • Optimalisaties bij individuele bedrijven ten behoeve van het verschuiven van pieken (load-balancing op basis van data)
  • Zero-emissie laadinfrastructuur (faciliteit voor het laden van elektrische vrachtwagens)​
  • Virtual energy exchange (onderlinge levering van stroom)​
  • Optimalisatie virtuele net (verbeteren van inzicht met meer data, inzet van de assets en uitbreiden van de digital twin)

Arno Jansen: “We willen ook hiermee vooruit lopen. Want het kan natuurlijk nog heel veel mooier. Nog duurzamer. En toekomstgerichter. Het is mooi te zien hoe alle bedrijven en betrokkenen dezelfde drive hebben om koploper te blijven. Dit is niet voor niks het meest duurzame logistieke business park van de wereld!”

Hoe werkt het virtueel net op Schiphol Trade Park ook alweer?

Bedrijven delen de capaciteit op het bestaande net, waardoor ze minder last hebben van de bestaande netcongestie en klaar zijn voor een duurzame toekomst. De capaciteit in het huidige stroomnet wordt lang niet altijd volledig benut en alleen tijdens piekmomenten is er sprake van onvoldoende transportcapaciteit. Dit betekent dat er op momenten van onderbenutting  ‘vrije ruimte’ is voor alle bedrijven op Schiphol Trade Park om gebruik van het net te maken. Binnen het Energie Collectief Schiphol Trade Park worden partijen mét en partijen zónder stroomcapaciteit in een virtueel net (een laag over het bestaande net) samengebracht en delen zij de beschikbare capaciteit met elkaar. Vraag en aanbod wordt real time door de software optimaal op elkaar afgestemd. Het systeem leest continu de slimme meters uit en stuurt de energiesystemen (zoals zonnepanelen, energieopslag, en generatoren) achter de meter aan.

Foto: SADC, photocredits The Flying Dutchmen