Negen Nederlandse drinkwaterbedrijven gaan in 2023 aan de slag met een materialenpaspoort voor hun drinkwaterleidingen. In dit digitale paspoort leggen de bedrijven vast uit welke materialen en grondstoffen een nieuwe leiding bestaat, waar de leiding zich bevindt en wanneer het beschikbaar komt voor hoogwaardig hergebruik. Het aanleveren van deze informatie door leveranciers nemen de deelnemende bedrijven mee in hun aanbestedingen. De afspraak is tot stand gekomen door nauwe samenwerking binnen het netwerk Blauwe Netten, een initiatief van MVO Nederland en na een succesvolle pilot met Madaster, de leverancier van de technologie achter het paspoort.
Doel van het netwerk Blauwe Netten is om 100.000 kilometer leidingen die in de grond liggen circulair te laten zijn in 2050. Het paspoort is hiervoor een belangrijke eerste stap, omdat het bijhoudt welke materialen de grond in gaan. Het vergroot de transparantie in de keten en verbetert daarmee de sturing op hergebruik van materialen. Inzicht in de kwaliteit van reststromen, én het moment en locatie waarop deze beschikbaar komen zijn onmisbaar om hoogwaardig hergebruik te realiseren. Het maakt de planning en logistiek van werken met circulaire materialen mogelijk. Gezien leidingen een levensduur hebben van meerdere decennia, begint het Blauwe Netten-netwerk nu. Samen met Madaster creëren de deelnemende drinkwaterbedrijven de materialenbank van de toekomst.
Geslaagde pilot
In 2021 besloot Blauwe Netten een pilot te starten met Madaster, het kadaster voor materialen. Hierin deden drinkwaterbedrijven PWN, WML en Vitens, en producenten AVK, Dyka en Beulco ervaring op met het opstellen, vastleggen en ontsluiten van materialenpaspoorten. Dit bleek een schot in de roos. Uit de pilot blijkt dat de functionaliteiten van het Madaster-platform ruimschoots voorzien in de behoefte om hoogwaardig hergebruik mogelijk te maken en dat de benodigde systemen goed op elkaar aan te sluiten zijn. Elk bedrijf gaat nu zelf in zijn eigen tempo aan de slag. Voor het ene bedrijf betekent dat een onderzoek naar de impact van het invoeren van zo’n materialenpaspoort op hun organisatie, voor het andere dat ze beginnen met het aanpassen van systemen en hun beoordelingscriteria in aanbestedingsprocedures.
“Schoon water uit de kraan is in Nederland vanzelfsprekend. Maar de manier waarop we ons drinkwater vervoeren kan beter. Er ligt momenteel meer dan 100.000 kilometer waterleiding in de bodem, dus de potentiële impact om daar iets mee te doen is groot. Gedetailleerde informatie over de gebruikte grondstoffen en de herkomst van die leidingen is echter minimaal. Dat maakt hoogwaardig hergebruik tot een onmogelijke opgave. Het gevolg is dat leidingen na gebruik veelal in de shredder gaan”, zegt Maria van der Heijden, directeur-bestuurder van MVO Nederland. “Ons netwerk Blauwe Netten pakt nu met de sector de verantwoordelijkheid om hoogwaardig hergebruik van drinkwaterleidingen wél mogelijk te maken. Het laat zien dat je door samenwerking en een dosis lef het systeem kunt veranderen richting een circulaire economie.”
Aan de slag met het materialenpaspoort in de drinkwatersector
Na een succesvolle pilot volgt opschaling. Om alle drinkwaterbedrijven te ondersteunen bij het invoeren van het materialenpaspoort stelde MVO Nederland een ‘Aan de slag met het materialenpaspoort in de drinkwatersector’ op. Hierin lees je wat er tot op heden is gebeurd én wie welke rollen kan oppakken om het paspoort daadwerkelijk te gebruiken.
