VION, de grootste leverancier van varkensvlees in Nederland en een van de grootste slachterijen in Europa, fraudeert met duurzaam vlees. Dat verklaren werknemers van het bedrijf  vanavond in de uitzending ‘Sjoemelen met vlees’ (donderdag 5 september om 21.10 uur bij de VARA op Nederland 2). VION is de belangrijkste leverancier van ‘Beter Leven vlees’. Dat vlees  moet voldoen aan diervriendelijkheidseisen van de Dierenbescherming. Het wordt geleverd aan onder meer Albert Heijn, PLUS en Unilever. Klanten betalen voor dit duurzame vlees meer dan voor ‘gewoon’ vlees dat niet aan het keurmerk voldoet. Volgens de werknemers verpakt VION dagelijks ‘gewoon’ varkensvlees als  ‘Beter Leven vlees’  en verkoopt dat aan nietsvermoedende afnemers.

Niet gescheiden
Volgens de regels van het Beter Leven Kenmerk die door de Dierenbescherming zijn opgesteld moet het duurzame vlees strikt gescheiden worden gehouden van gewoon varkensvlees. Maar volgens de werknemers gebeurt dat niet.  Een bron verklaard: ‘Als de vraag hoger is dan het aanbod dan wordt er mee gerommeld, dan zeggen leidinggevenden: doe er maar ander vlees bij, dat gebeurt dagelijks met allerlei soorten vlees.‘
 
Geen nee verkocht
De werknemers wijten het gesjoemel aan de slechte situatie van VION, dat in zwaar weer verkeert. ‘Een paar jaar geleden werd tegen klanten gezegd: we hebben niet alles wat je vraagt. Dan werd er gewoon nee verkocht. Tegenwoordig leveren we gewoon, ook als het er niet is. (…) Zelf zou ik nooit Beter Leven vlees kopen, omdat ik weet dat het ander vlees kan zijn,’ aldus een werknemer van VION.

Controleurs om de tuin geleid
De Dierenbescherming controleert of leveranciers van Beter Leven vlees zich houden aan de eisen van het keurmerk. Maar volgens de VION-werknemers worden de controleurs om de tuin geleid. Ze zeggen in ZEMBLA: ‘Voordat de controleurs binnen zijn gaan de alarmbellen rinkelen, die moeten zich melden en dan gaat er telefoon naar de afdelingen en dan zorgt men wel dat alles in orde is.’

Fraude
Europarlementariër Esther de Lange, rapporteur Voedselfraude van het Europees Parlement stelt in reactie op de verklaringen: ‘Dit is fraude, dit noemen we logofraude. Op het moment dat dit moedwillig gebeurt om daar financieel gewin uit te halen dan is hier sprake van voedselfraude.’

“Strafrechtelijk vervolgen’
Frank Dales, directeur Dierenbescherming  is “enorm” geschrokken.  Hij vindt dat VION strafrechtelijk moet worden vervolgd: ‘Hier wordt de wet overtreden en blijkbaar willens en wetens. Nou, dan ben je bij mij klaar. Daar hebben we een OM voor, daar hebben we rechters voor. Het kan niet zo zijn dat wat je in de winkel koopt niet is wat er op de verpakking staat.‘

Klokkenluiders bang
Zonder uitzondering durfden de klokkenluiders van VION niet herkenbaar in beeld hun verklaringen af te leggen. Ze zijn bang om hun baan te verliezen en financieel aan de grond te raken.  FNV-bestuurder (vleessector) J. Klijn hierover: ‘Als mensen zeggen: pas op het gaat daar fout. Dan krijgen ze te horen: dat is jouw taak niet. Iedereen die wat lelijks over zijn baas zegt, gaat er links om of rechtsom uit. Dat gebeurt echt.’ ZEMBLA heeft de  identiteit en geloofwaardigheid van de VION werknemers grondig onderzocht. Hun verklaringen zijn onafhankelijk van elkaar opgenomen en consistent. De werknemers tipten de redactie meerdere keren over concrete partijen vlees waarmee zou zijn gesjoemeld.  

VION stelt in een schriftelijke reactie:
‘VION Food werkt er hard aan om Good Farming Star producten op een zorgvuldige manier in de winkel te krijgen. De anonieme beschuldigingen waarover Zembla nu bericht, zijn geen van alle via de klokkenluidersregeling gemeld bij de leiding van VION Food.’

Over de controle op de naleving van de regels van het keurmerk schrijft VION: ‘De keuringen en audits in de vleessector zijn zeer frequent en bovengemiddeld intensief. Uiteraard werken wij als grote organisatie volledig mee aan al deze audits en keuringen.’

Samenstelling en regie: Sander Rietveld
Research: Norbert Reintjens
Eindredactie: Manon Blaas

‘ZEMBLA’: ‘Sjoemelen met vlees’, donderdag 5 september 2013 om 21.10 uur bij de VARA op Nederland 2.